سایت پزشکان بدون مرز دارو، درمان، بیماری، علمی
نتايج چند مطالعه جديد نشان مي‌دهد برخي آلاينده‌ها مي‌توانند آسيبهايي به سلامت انسان برسانند كه سالها بعد از آنكه فرد در معرض آن ماده آلاينده قرار گرفت خود را نشان مي‌دهد.
به گزارش خبرنگار سایت پزشکان بدون مرز به نقل از آسوشيتدپرس، اين مطالعات كه جزو يك حوزه جديد تحقيقاتي است نشان مي‌دهد قرار گرفتن در معرض سرب سن مغز را پنج سال بيشتر از آنچه واقعا هست بالا مي‌برد.
اين نكته نشان مي‌دهد هرچند بيش از ۲۰سال قبل ميزان سرب محيط ناگهان كاهش يافت، بازهم آثار گسترده آن باقي است.
دكتر برايان شوارتز از دانشگاه جانز هاپكينز مي‌گويد بخشي از آنچه پيري طبيعي خوانده مي‌شود، درواقع ناشي از عوامل محيطي فراوان نظير سرب است.
شوارتز كه سرپرستي تحقيق در زمينه آثار تاخيري سرب را برعهده دارد مي‌گويد ساير آلاينده‌ها نظير جيوه و آفت كش‌ها نيز همين تاثير را دارند.
درواقع برخي تحقيقات جديد بيانگر آن است كه قرار گرفتن در معرض آفت‌كش‌ها خطر ابتلا به پاركينسون را حدود يك دهه بعد افزايش مي‌دهد. براساس اعلام كارشناسان چنين مطالعاتي بر روي جيوه انجام نشده است.
آثار تاخيري چيز تازه‌اي نيست. براي مثال، سيگار و آزبست مي‌توانند سالها بعد به بروز سرطان بينجامند. اما در سالهاي اخير دانشمندان به اين نتيجه رسيده‌اند كه قرار گرفتن در معرض ساير آلاينده‌ها در اوان زندگي بعدها به بروز بيماري مي‌انجامد.
دكتر “فيليپ لاندريگان” از دانشكده پزشكي ماونت سايناي در نيويورك مي‌گويد اين حوزه تحقيقاتي نوظهوري است. اگر ماده‌اي سلولهاي مغزي را در اوان زندگي نابود كند مغز از ظرفيت ذخيره خود استفاده مي‌كند تا آنكه با بالا رفتن سن سلولهاي بيشتري از دست مي‌رود. در اين زمان است كه علايمي نظير فراموشي يا رعشه ظاهر مي‌شود.
ليندا برن‌بام مدير سم‌شناسي تجربي در سازمان حفاظت محيط زيست مي‌گويد نوزادان موشهايي كه در معرض مواد شيميايي نظير پي‌سي‌بي‌ها قرار مي‌گيرند در جواني آثار بسيار جزيي از اين ماده شيميايي نشان مي‌دهند. اما ضررهاي شديدتر در حركت و يادگيري زماني بروز مي‌كند كه حيوان به سن پيري مي‌رسد.
مطالعات حيواني همچنين شواهد روشني نشان مي‌دهد كه بيانگر آن است كه قرار گرفتن در معرض مواد مضر در رحم مي‌تواند بعدها به سلامت انسان آسيب برساند. بطور مثال جوندگاني كه قبل از تولد در معرض پي‌سي‌بي يا ديوكسين قرار مي‌گيرند زماني كه بالغ مي‌شوند بيشتر مستعد ابتلا به سرطان هستند.
مطالعه آثار تاخيري در انسانها دشوار است زيرا بطور طبيعي افراد بايد مدت طولاني تحت نظر باشند. تحقيق بر روي سرب آسانتر است زيرا دانشمندان مي‌توانند مقدار سرب تجمع يافته در استخوان ساق پا را طي چند دهه اندازه بگيرند و مقدار سربي را كه فرد در گذشته در معرض آن بوده است محاسبه كنند.
اما وجود سرب در خون، بيانگر آن است كه فرد به تازگي در معرض اين ماده قرار گرفته است.
تقريبا تمام آمريكايي‌ها در خونشان سرب دارند اما مقدار آن بسيار كمتر از گذشته است.
كاهش تدريجي مقدار سرب در بنزين از سال ۱۹۷۶تا ۱۹۹۱علت اين كاهش است. با اين كار و اقدامات جانبي ميانگين سرب خون در بزرگسالان آمريكايي تا سال ۳۰ ،۱۹۸۰درصد و تا سال ۸۰ ، ۱۹۹۰درصد كاهش يافت.
تحقيقات شوارتز و دكتر هوارد هو از دانشگاه ميشيگان بيانگر آن است كه آثار درازمدت دوراني كه مقدار سرب بالا بوده است هنوز هم احساس مي‌شود.
در سال ۲۰۰۶شوارتز و همكارانش نتايج مطالعه‌اي بر روي هزار تن از ساكنان بالتيمور منتشر كردند. اين افراد ۵۰تا ۷۰سال سن داشتند و تا قبل از حذف سرب از بنزين، مقدار سرب كافي در بدن جذب كرده بودند.
بيشترين جذب سرب طي سالهايي ۱۹۶۰تا ۱۹۷۰اتفاق افتاده است و عمدتا از طريق استنشاق هواي آلوده به دود اگزوز خودروها و ساير منابع در محيط اتفاق افتاده است.
محققان با اسكن استخوان ساق پا از نظر ميزان سرب، مقدار هميشگي سرب در بدن هر فرد را محاسبه كردند. سپس يك دسته آزمايشهاي توانايي ذهني از آنها انجام شد.
محققان دريافتند هرچه ميزان سرب هميشگي بيشتر مي‌شود عملكرد فرد در انواع عملكردهاي ذهني نظير حافظه ديداري و كلامي و توانايي زباني كاهش مي‌يابد. تفاوت در عملكرد قواي ذهني در افرادي كه بيشترين و كمترين دوز سرب را در بدن داشتند معادل دو تا شش سال افزايش سن بود كه به عقيده محققان تاثير زيادي است.
اين محققان در تحقيق سال ۲۰۰۴بر روي ۴۶۶مرد با ميانگين سني ۶۷سال روش ديگري را بكار گرفتند. اين مردان دو نوبت آزمايش توانايي ذهني با فاصله چهار سال انجام دادند. در كساني كه بالاترين ميزان سرب استخوان را داشتند افت قواي ذهني بيشتري در فاصله دو آزمايش مشاهده شد. اين تاثير معادل پنج سال پيري است.
سرب تنها عامل كاهش قواي ذهني مرتبط با سن نيست و چندين عامل ديگر نيز نقش دارند.
“برادلي وايز” از موسسه ملي پيري مي‌گويد در اين صورت آلودگي هوا به ساير عوامل احتمالي موثر بر پيري نظير ازدياد فشار خون، ديابت، سكته، تنش عاطفي و سطح تحصييلات آموزش مي‌پيوندد.
هيچ كس دقيقا نمي‌داند علت كاهش قواي ذهني با بالا رفتن سن چيست.
با آنكه تحقيقات هو و شوارتز بيانگر نقش سرب است، اما وايز و برخي ديگر مي‌گويند آنها اين ارتباط را اثبات نمي‌كنند.
دكتر مارگيت ال‌بليكر مدير مركز نرولوژي زيست محيطي و شغلي در بالتيمور مي‌گويد عوامل بسياري در نحوه پيري دخالت دارند اما فرضيه سرب را بسيار جالب و نيازمند مطالعات بيشتر مي‌داند.
اندرو رولند از دانشگاه نيومكزيكو مي‌گويد شواهد جديد اين تحقيق بايد مردم را نگران كند. اين دو گروه تحقيقاتي عوارض مضري را براي ميزان پايين سرب بر روند پيري مغز يافته‌اند كه سوالات مهمي را مطرح مي‌كند.
هو گفت براي جوانترها پيشگيري راهبرد واضحي است. وي خواستار اتخاذ استانداردهاي سخت گيرانه‌تر در مورد ميزان سرب موجود در محيط كار شد.
مناطق كم درآمد مي‌توانند براي حذف سرب در خانه‌هاي قديمي كه بسياري از آنها هنوز رنگهاي سرب‌دار دارند اقدام كنند. سرب روي ديوارها، رادياتور و در زير لايه‌هاي فوقاني رنگ وجود دارد. در جاهايي كه رنگ‌ها فرومي‌ريزند قرار گرفتن در معرض سرب هنوز ادامه دارد.
هنوز سرب در محيط زيست وجود دارد و قرار گرفتن در معرض اين ماده در بسياري از كشورهاي در حال توسعه درحد بالايي است. سرب مي‌تواند از راه جفت وارد بدن جنين شود. سرب موجود در بدن زناني كه در دهه ۱۹۷۰بزرگ شده‌اند به اندازه‌اي است كه مي‌توانند سرب را به جنين خود منتقل كنند.
كودكاني كه در قرن بيست و يكم به دنيا آمده‌اند بسيار كمتر از كودكان بزرگتر از خود بايد نگران باشند.
غبار، هوا، و آب منابع سرب را تشكيل مي‌دهند
خطر سرب در برخي اسباب بازي‌ها به خوبي شناخته شده است، اما راههاي بسيار ديگري وجود دارد كه مي‌تواند انسانها را در معرض اين فلز قرار دهد.
كودكان كم سن و سال به ويژه به علت اينكه به سرعت در حال رشد هستند درمعرض خطر قرار دارند. آسيب به مغز و دستگاه عصبي، كندي رشد و ساير مشكلات در اين كودكان وجود دارد.
در بزرگسالان قرار گرفتن بيش از حد در معرض سرب مي‌تواند به مشكلاتي در توليدمثل، ازدياد فشار خون، مشكلات حافظه و تمركز حواس بينجامد.
ميزان سرب در هوا از اواخر دهه ۱۹۷۰به دنبال حذف سرب از بنزين كاهش يافته است. براساس اعلام سازمان حفاظت محيط زيست آمريكا امروزه مهمترين منبع سرب موجود در هواي كارخانجات صنعتي و عمدتا در مناطق صنعتي و شهري است.
ساير منابع سرب:
تخريب رنگ سربي مي‌تواند خرده‌ها و غبار سرب توليد كند كه كودكان اين ذرات را مي‌بلعند. مصرف سرب در ساختمان از سال ۱۹۷۸در آمريكا ممنوع شده است اما اين نوع رنگ‌ها هنوز در خانه‌هاي قديمي يافت مي‌شوند.
امكان آلودگي خاك به سرب و انتقال اين عنصر به محيطهاي بسته وجود دارد.
آب آشاميدني مي‌تواند سرب لوله‌ها يا لحيم‌كاري در خانه‌هاي قديمي را جذب كند. مصرف‌كنندگان مي‌توانند تقاضاي آزمايش آب مصرفي خود را نمايند.
آثار سرب را مي‌توان با دست يا لباس از محيطهاي كاري كه اين فلز در آنجا استفاده مي‌شود به خانه منتقل كرد. توصيه شده است كارگران چنين مشاغلي قبل از رفتن به خانه دوش بگيرند و لباس خود را عوض كنند و لباسهاي كار خود را جداگانه بشويند.
غذا و مايعاتي كه در بلورهاي سربي يا ظروف لعابي سربي نگه داري مي‌شوند اين فلز را جذب مي‌كنند.
برخي داروهاي سنتي حاوي سرب است.
سرب در برخي كارهاي تفنني نظير سفالگري، يا ساختن شيشه‌هاي رنگي (ارسي) تزييني يا صيقل‌كاري مبلمان استفاده مي‌شود.