آجيل عيد ( فوايد ، مضرات ، انواع ، راهنماي خريد )

آجیل و ترکیبات مختلف

وقتی برای خرید آجیل عید به خشکبارفروشی می‌روید، معمولا چند گزینه عمده پیش رو دارید. به عبارت دیگر، خیلی از فروشنده‌ها، از قبل چند نوع ترکیب مختلف برای آجیل نوروزی شما آماده کرده‌اند و منتظر یک اشاره شما هستند تا آجیل را درون ظرف بریزند و بگذارند روی ترازو.

 بعضی از این ترکیبات عبارتند از:

۱)‌ آجیل شور: این نوع آجیل تشکیل شده از پسته، تخمه کدو، تخمه ژاپنی، مغز بادام، مغز فندق و بادام هندی. بعضی‌ها بادام منقا را هم به این جمع اضافه می‌کنند. متاسفانه این نوع آجیل، رایج‌ترین و پرطرفدارترین نوع آجیل در ایام نوروز است. این‌که چرا می‌گوییم متاسفانه، پاسخ ساده و روشنی دارد. کافی است به صفتی که کلمه آجیل را همراهی می‌کند، دقت کنید: «شور!» چه کسی است که این روزها در باره عوارض ناشی از افزایش مصرف نمک و خطرات زیان‌بار آن چیزی نشنیده باشد یا مطلبی نخوانده باشد؟
۲)‌ آجیل شیرین: شامل مغز گردو، کشمش، توت خشک، مغز فندق، مغز پسته، مغز بادام و بادام هندی. اگرچه از این نوع آجیل کمتر از بقیه آجیل‌ها در ایام نوروز استقبال می‌شود اما حضور مغز گردو در این ترکیب یک مزیت بسیار بزرگ به حساب می‌آید.
۳)‌ آجیل چهار مغز: این آجیل تشکیل شده از مغز بادام، مغز پسته، مغز فندق و بادام هندی.
۴) آجیل مشکل‌گشا: بعضی‌ها معتقدند که حضور آجیل مشکل‌گشا، حتی در حجم کم، در کنار ظرف اصلی آجیل یا روی سفره هفت‌سین، برای صاحبخانه خوش‌یمن خواهد بود و به همین خاطر، کمی هم از این نوع آجیل تهیه می‌کنند. آجیل مشکل‌گشا عبارت است از ترکیب مغز فندق، مغز پسته، مغز بادام، توت خشک، کشمش، نخودچی و نقل.
۵) سلیقه شخصی: همه ما برای خرید آجیل نوروزی یک گزینه دیگر را هم پیش‌روی خود داریم و آن هم سبک شخصی خودمان است؛ به این معنی که ما می‌توانیم از هر کدام از اقلام آجیل به میزان دلخواه و به سلیقه شخصی خودمان خرید کنیم و آنها را با هم ترکیب کنیم. در بین اقلام مختلف آجیل، معمولا مشتریان بیشترین استقبال را از پسته به عمل می‌آورند و بعد از آن به ترتیب انواع تخمه، بادام، بادام هندی و مغز فندق مورد توجه قرار می‌گیرد.
۶) آجیل‌های وارداتی: این‌روزها در آجیل‌فروشی‌ها و فروشگاه‌های عرضه‌کننده خشکبار، آجیل‌های هندی، تایلندی و ژاپنی هم پیدا می‌شود که به خاطر تنوع رنگی و طعم تندشان مشتریانی هم برای خودشان دست و پا کرده‌اند. در این نوع آجیل‌ها انواع رشته، ذرت، نخود و باقلا هم پیدا می‌شود. البته بعید به نظر می‌رسد که کسی بخواهد میز پذیرایی عید خود را با آجیل‌های رنگی شرق آسیا تزیین کند.   

دلایلی برای دوست داشتن آجیل

آجيل تركيبي از میوه‌های خشک‌شده و مغزهاي مختلف است که قبلا فکر می‌کردند ارزش غذایی ندارد، چرب و چاق‌کننده است و برای سلامت بدن ضرر دارد. اما حالا دیگر، محققان طور دیگری فکر می‌کنند. مطالعات و پژوهش‌های علمی بلند مدت نشان داده كه مصرف آجيل می‌تواند اثرات مثبتي بر سلامت بدن داشته باشد. البته به شرطی که آجیل را به شکلی منطقی و به عنوان جزئي از یک برنامه غذايي متعادل مصرف کنیم.

برخلاف تصور خیلی‌ها كه هنوز هم گمان مي‌كنند اين قبيل مواد خوراكي، فاقد ارزش‌ غذايي هستند، باید گفت که مواد تشکیل‌دهنده آجیل منبع سرشاري از پروتئين، مواد معدني و ويتامين‌هاي آنتي‌اكسيدان به شمار می‌آیند. مغزها در هرم غذايي در گروه گوشت‌ها قرار مي‌گيرند و پروتئين، آهن، روي، كلسيم، پتاسيم و بسياري از دیگر مواد معدني ارزشمند را در خود جای داده‌اند. طعم و شکل آجیل به اندازه کافی وسوسه‌کننده هست اما اگر برای دوست‌داشتن آن به دنبال دلایل مستند و علمی می‌گردید،

دلیلی برای دوست‌داشتن آجیل:

۱) آجیل چرب است اما چربي موجود در انواع آجيل از نوع اشباع‌نشده است که كلسترول خون را پایین می‌آورد و خطر بيماري‌هاي قلبي و عروقي را کم می‌کند. اغلب مغزهای موجود در آجیل شامل ۹۰ درصد اسيدهاي چرب اشباع‌نشده هستند.
۲) آجیل منبع پروتئین، ویتامین‌ها و مواد معدنی مختلف است. ویتامین ای (E) و پروتئین آرجینی موجود در آجیل به حفظ سلامت رگ‌های خونی، کاهش فشار خون و پیشگیری از حملات قلبی کمک می‌کند. خوردن غذاهاي حاوي ويتامين ای، از جمله آجيل، باعث کم شدن خطر ابتلا به سرطان مي‌شود. آنتي اكسيدان‌هاي موجود در این ماده غذایی از اكسيد‌شدن و تخريب سلول‌ها و بروز بیماری‌هایی مانند ديابت هم جلوگیری مي‌كند.
۳) آجیل سرشار از فیبر است. فیبرهای غذایی، هم به تسهیل اجابت مزاج کمک می‌کنند و هم نوعی احساس سیری در شخص ایجاد می‌کنند و به این ترتیب مانع پرخوري می‌شوند. فیبرهای غذایی در پیشگیری از بدخیمی‌های روده بزرگ هم بسیار مفیدند.
۴) ثابت شده که مغزهاي گردو، فندق، بادام، پسته، بادام‌زميني و انواع تخمه، دستگاه دفاعي بدن را در مقابله با عوامل خارجی تقويت مي‌كند.
۵) مغزها علاوه بر كاهش كلسترول خون و كاهش میزان ابتلا به بيماريهاي قلبي عروقي،‌ در پيشگيري از پوكي استخوان و بيماريهاي دوران پيری نیز تاثیر به‌سزایی دارند.

دلایلی برای وحشت از آجیل

۱) آجيل‌ها پركالري هستند و هر گرم آنها ۵ كالري انرژی غذایی توليد مي‌كند. از نظر ارزش تغذیه‌ای، يك نعلبكي آجيل دارای تقریبا ۶۰۰ کالری انرژی غذایی است. می‌دانید ۶۰۰ کالری یعنی چه‌قدر؟ یعنی ۲ بشقاب برنج! به عبارت دیگر یک نعلبکی آجیل می‌تواند به اندازه ۲ بشقاب برنج در چاق‌کنندگی شما نقش داشته باشد. به همین خاطر است که توصیه می‌کنند در طی نوروز، برنامه غذايي مثل ساير اوقات تنظيم شود و مصرف آجيل و مغزها به عنوان ميان‌وعده و در حد متعادل باشد.

۲) وجود چربي‌هاي متراكم در انواع آجيل در افزايش وزن و بروز چاقي موثر است. مصرف زياد آجيل باعث جمع شدن انرژي و چربي بيش از حد مورد نياز در بافت‌هاي بدن مي‌شود و افزايش وزن را در پي دارد. پس اگر خیلی اهل آجیل و تنقلات هستید و هر جا که به دید و بازدید می‌روید، دست در ظرف آجیل می‌کنید، سعی کنید برای جبران مافات، حجم مواد غذايي را در هر وعده اصلي، بخصوص شام، كم کنید و به اندازه کافی تحرک بدنی و ورزش داشته باشید.
۳) معمولاً در تهيه انواع آجيل‌ها از مقاديري زيادي نمك استفاده مي‌شود. بنابراين مصرف بی‌رویه آجيل، مخصوصا اگر ميزان نمك آن بيش از حد متعارف باشد، ممكن است عوارضي را به خصوص برای بيماران قلبي‌عروقي، افراد مبتلا به فشار خون، و بیماران کلیوی به همراه داشته باشد.

۴) آجیل اگر به اندازه و به عنوان منبع تامین کننده بخشی از انرژی غذایی روزانه‌مان مصرف شود، ضرر که ندارد هیچ، مفید هم هست. اما بیماران مبتلا به فشار خون بالا باید حسابی مواظب باشند چون تحقیقات نشان داده که مصرف آجيل‌هاي شور می‌تواند در افراد مبتلا به فشار خون بالا، منجر به شوک ناگهاني و ايست قلبي شود. بر اساس يکي از پژوهش‌هاي انجام شده در کشور انگلستان بر روي ۱۲۰ فرد مبتلا به فشار خون که دچار ايست قلبي خفيف شده بودند و مقايسه آنها با ۱۲۰ فرد مبتلا به فشار خون که ايست قلبي را تجربه نکرده بودند، مشخص شد که مصرف آجيل‌هاي نمکي يکي از عوامل اصلي در بروز ايست قلبي در اين بیماران بوده است. پس بهتر است که افراد دچار فشار خون بالا، در صورت تمايل به مصرف آجيل، تا حد ممکن از آجيل‌هاي خام استفاده کنند و دور آجيل‌هاي بوداده و نمکي را یک خط قرمز پررنگ بکشند.

۵) بعضی از اقلام آجیل، به‌خصوص آجیل‌های شیرین، دارای چسبندگی زیادی هستند و خیلی راحت به دندان‌ها می‌چسبند و تا ساعت‌ها در حفره دهانی باقی می‌مانند. یادتان باشد که حتما در فاصله کوتاهی بعد از خوردن چنین موادی دندان‌های خود را مسواک بزنید تا از فساد آنها جلوگيري شود.

۶) بعضي از تركيبات موجود در آجيل، مانند بادام زميني، برای بعضي افراد به شکل آلرژن عمل می‌کند. آلرژن یعنی ماده‌ای که می‌تواند برای شخص حساس، ایجاد حساسیت و آلرژی بکند. افرادی که به بادام‌زمینی یا به دیگر اقلام موجود در آجیل حساسیت داشته باشند، با مصرف آن دچار واکنش‌های حساسیتی مي‌شوند که این واکنش‌ها در بعضی از موارد می‌تواند بسیار شدید و حتی کشنده باشد. به همین خاطر توصيه مي‌شود که این دسته از اشخاص از خوردن آجیل یا آن اقلام خاص چشم‌پوشی کنند. افراد مبتلا به آسم هم باید از خوردن آجيل و خشكبار به طور کلی پرهیز كنند. به عبارت دیگر، اين بیماران منع استفاده از خشكبار و آجيل دارند.

۷)‌ دیابتی‌ها هم که دیگر تکلیف خود را می‌دانند. این بیماران باید میزان تقریبی انرژی و کربوهیدرات آجیل مصرفی روزانه خود را محاسبه کنند و آن را از کل کالری و کربوهیدرات دریافتی روزانه خود کم کنند.

۸)‌ توصیه آخر این‌که بهتر است سالمندان از آجيل‌هاي تا حد ممکن كم‌رنگ استفاده كنند.

توصیه‌هایی برای خرید آجیل سالم

آجیل از آن دسته مواد غذایی است که همه ما عادت کرده‌ایم که آن را به شکل باز یا، به اصطلاح، فله‌ای خریداری کنیم. شاید شما هم مثل خیلی‌های دیگر اصلا روحتان خبر نداشته باشد که می‌شود آجیل‌ را به شکل بسته‌بندی شده و دارای پروانه بهداشتی تهیه کرد. البته خیلی‌ها هم این نکته را می‌دانند اما با این وجود ترجیح می‌دهند که خرید خود را به شکل فله‌ای انجام بدهند و برای این کارشان هم دلایل متعددی دارند از جمله این‌که: آجیل باز ارزان‌تر از انواع بسته‌بندی‌شده است، می‌شود آن را به حداقل میزان دلخواه خریداری کرد، می‌شود آن را قبل از خرید، چشید و امتحان کرد و دیگر هیچ هزینه اضافی هم بابت بسته‌بندی آن پرداخت نمی‌شود.

اما واقعیت چیز دیگری است. شرایط نگهداری، نحوه تهیه و فرآوری، میزان و نوع رنگ به‌کاررفته و بسیاری از عوامل دیگر وجود دارند که در سلامت آجیل نقش تعیین‌کننده‌ای ایفا می‌کنند. تهیه آجیل بسته‌بندی شده و دارای پروانه بهداشتی به این معنی است که خریدار می‌تواند از بابت این جوانب، آسوده‌خاطر باشد.

نکته بسیار مهم دیگر این است ‌که آجيل و خشكبار قابليت آلودگي به سموم قارچی نظیر آفلاتوكسين را دارند. واحدهاي صنعتي با توجه به وجود پروانه‌هاي بهداشتي، ضوابط و دستورالعمل‌های وزارت بهداشت، ملزم به اندازه‌گيري آفلاتوكسين بر روي محصولاتشان هستند اما در محصولات سنتي آجيل و خشكبار که به صورت باز و فله‌ای عرضه می‌شود، اين اندازه‌گيري‌ها صورت نمی‌گیرد و محصول توليدي قابل رديابي نيستند.

اما اگر به هر دلیلی ترجیح می‌دهد که خرید خود را به همان شکل سنتی انجام بدهید، تلاش کنید تا هنگام انتخاب و خرید آجیل نوروزی، نکات زیر را حتما رعایت کنید:
۱) سعی کنید تا حد امکان آجیل عید خود را از فروشگاه‌هاي معتبر که اجناسی با کیفیت مرغوب و تازه عرضه می‌کنند، بخرید. از خرید گذری یا خرید از دستفروشان خودداری کنید.

۲) هنگام خرید آجیل به تازگی آن توجه داشته باشید. آجیل تازه نباید هیچ‌گونه بوی نامطبوعی داشته باشد؛ نه بوی نا، نه بوی ماندگي، نه بوی تند و نه بوی ترشيدگي.

۳) به ظاهر آجیل خوب دقت کنید. وجود حفره‌ یا كپك زدگي از نشانه‌هاي كهنگي آجيل است. اگر در میان آجیل، بقاياي حشرات مرده یا زنده را دیدید، بدانید که آجيل کهنه و فاسد است.

۴) مقداری از آجیل را در مشت خود بریزید و کمی منتظر بمانید. سپس آجیل را خالی کنید و ببینید که آیا روی دست شما رنگ پس داده است یا نه. پس دادن رنگ، نشانه غیربهداشتی بودن آجیل است. طبق دستورالعمل‌های مقامات بهداشتی، به كار بردن هر نوع رنگ، حتي رنگ‌های مجاز خوراكي، در توليد آجيل‌ها ممنوع است. بد نیست بدانید که در توليد و تهیه آجيل‌هاي بسته‌بندي‌شده و داراي پروانه بهداشتی، از هيچ‌گونه رنگي استفاده نمي‌شود و در صورت لزوم هم از رنگ‌هاي طبيعي مانند زعفران و زردچوبه استفاده مي‌کنند.

۵) یک نکته دیگر د رمورد رنگ آجیل؛ از خرید پسته‌هايي كه پوست بسيار زرد و براق يا مغز قرمز رنگ‌شده دارند، خودداری کنید. دور تخمه‌هاي پررنگ را هم خط بکشید. آنها را به زور رنگ‌هاي مصنوعي به این شکل درآورده‌اند.

۶) از لب‌خندان‌ها هم پرهیز کنید. می‌دانید چطور پسته‌ها را به شکل لب‌خندان درمی‌آورند؟ آنها را در ظرف‌های آب گرم می‌ریزند تا باد کنند، بعد آنها را داخل ظرف آب سرد می‌ریزند تا پوست‌شان به اصطلاح بترکد. این اختلاف دمای ناگهانی، یا به اصطلاح شوک حرارتی، روی کیفیت پسته تاثیر منفی می‌گذارد و علاوه برآن موجب نم‌کشیدن پسته هم می‌شود. این پسته‌ها زودتر فاسد می‌شوند.

۷) تخمه‌های لب‌خندان هم انتخاب خوبی برای خرید نیستند. مغز تخمه وقتی در مجاورت هوا قرار می‌گیرد، علاوه بر طعم، کیفیت خود را نیز از دست می‌دهد و زودتر از انواع دربسته فاسد می‌شود.

۸ ) همان‌طور که قبلا هم اشاره شد، واقعا چه کسی است که از مضرات نمک اطلاع نداشته باشد؟ پس سعی کنید آجیلی را که انتخاب می‌کنید شور نباشد و کمتر بوداده شده باشد.

۹) از خرید و مصرف آجیل های رنگ شده خودداری کنید.

۱۰) رنگ هایی که برای رنگ کردن تخمه ، بادام و غیره استفاده می شود، عمدتاً غیرمجاز بوده و گاهی حساسیت های شدیدی را در مصرف کننده ایجاد می کند.

۱۱) نگهداری طولانی آجیل، تغییرات شیمیایی را در پی داشته و باعث ایجاد بوی کهنگی با طعم نامطلوب می شود. بنابراین از مصرف آجیل کهنه جداً خودداری کنید.

۱۲) در صورتی که بر روی آجیل مانند پسته، فندق و پسته شامی، سوراخ هایی مشاهده کردید، از مصرف این گونه تنقلات بایستی خودداری کنید؛ چرا که علامت آفت زدگی بوده و در داخل سوراخ ها لارو حشرات، به صورت کرم هایی به اندازه دانه برنج وجود دارد.

۱۳)ممکن است در مراکز عرضه آجیل، محصولاتی را که کهنه یا آفت زده هستند، مجدداً بو داده و یا مخلوط کنند؛ در هنگام خریداری به این موضوع توجه کنید.

۱۴)نگهداری آجیل و خشکبار در مکان های مرطوب، موجب کپک زدگی و قارچ زدگی آن ها می شود که هم موجب تغییر شکل ظاهری، بو و طعم نامطبوع می شود و هم در اثر ترشح بعضی از سموم ، عوارض مختلفی در مصرف کننده ایجاد می کند.

۱۵) مغز گردو نیز نسبت به آفات انباری و کپک ها بسیار حساس است و در اثر نگهداری در شرایط نامناسب به سرعت به این گونه عوامل آلوده می شود. بنابراین از مصرف آنها باید جداً خودداری کنید.

روغن فراوان موجود در مغز گردو، در اثر کهنگی، تغییر حالت داده و طعم نامطبوع و گاهی هم طعم صابون پیدا می کند و مصرف آن عوارض مختلفی را به بار می آورد.

۱۶)از مصرف مغز گردوهای سیاه شده که عمدتاً به دلیل رشد کپک ها و قارچ ها بوده، و در اثر رشد این عوامل سموم خطرناکی مانند مایکوتوکسین ها در آن جا ایجاد می شود، بایستی جداً خودداری کنید.

۱۷) برای تهیه نخودچی نیز ممکن است از نخودهای آفت زده استفاده شده باشد. لذا در هنگام خریداری دقت کنید، علامت آفت زدگی( سوراخ های مرئی) در آن ها دیده نشود.

۱۸) آرد نخودچی را که دارای مجوز بسته بندی از وزارت بهداشت بوده، از مراکز مطمئن و به صورت بسته بندی شده ، تهیه و مصرف کنید.

۱۹) چنانچه در هنگام مصرف تخمه ، پسته و بادام، دست ها و لب ها رنگین شدند، این امر علامت مصرف رنگ های شیمیایی در تهیه آن ها است که بایستی از مصرف این گونه تنقلات جداً خودداری کنید.

۲۰)تخمه آفتاب گردان نیز ممکن است با رنگ مشکی شیمیایی رنگین شود؛ در هنگام خرید و مصرف به این موضوع نیز توجه کنید که از مصرف آن ها باید خودداری شود.

۲۱) آفلاتوکسین یکی از سموم مترشحه از نوعی کپک است که در هنگام برداشت یا فرآوری یا حمل و نقل نامناسب ، در پسته یا فندق یا پسته شامی به وجود می آید که بایستی تولیدکنندگان و مصرف کنندگان به این موضوع توجه کنند.

۲۲) قنادی ها و کارگاه های تولید کننده گز، سوهان، حلواشکری، باقلوا و بستنی بایستی برای تامین سلامت مصرف کنندگان نهایت دقت را انجام دهند که از مغز پسته های کهنه، آفت زده و کپک زده که باعث بالارفتن سموم مترشحه از کپک ها( افلاتوکسین) می شود، جداً خودداری کنند.

۲۳) از مصرف محصولاتی مانند معجون که حاوی مغز پسته، بادام، گردو و از این قبیل هستند، به لحاظ نامطمئن بودن سلامت این مواد جداً خودداری کنید.

۲۴) انواع آجیل بایستی در جای خشک و خنک نگهداری شوند.

۲۵) از خریداری و مصرف انواع پسته ، مغز گردو و… که توسط دوره گردها عرضه می شوند، به دلیل اینکه عمدتاً از محصولات آلوده تهیه یا مخلوط شده اند، خودداری کنید.

عوارض مصرف بیش از حد آجیل در کودکان

مصرف بی‌رویه آجیل در کنار مصرف شيريني و شكلات، باعث بروز مشكلات گوارشي مثل ‌درد‌های شکمی، تهوع و استفراغ در کودکان می‌شود. ضمن اين كه، مانع مصرف وعده‌هاي اصلي غذا مي‌شود و به اين ترتيب تداوم اين وضعيت به مدت ۲ هفته طی تعطيلات نوروزی، ممكن است به بروز مشكلات جدي در تغذيه کودکان منجر شود.

ريزه‌خواري كودكان در ايام تعطيلات نوروزی، پدیده شایعی است که مي‌تواند باعث بروز انواع ناراحتي‌هاي گوارشي، مخصوصا سوءجذب غذايي شود. با مصرف مواد غذايي متنوع در بين وعده‌هاي اصلي غذايي، ممکن است حالت سوءجذب ایجاد بشود كه اولین علامت آن احساس ترشي در حلق و گلو و بروز دل‌درد است.

علت این است که درون معده، در مرحله اول، غذاهاي نشاسته‌اي مراحل هضم را طي می‌کنند و در آخر کار چربي‌ها وارد روده مي‌شوند. اما وقتي مقدار زيادي مواد خوراكي و تنقلات به همراه هم خورده شود، عملا كار معده مختل مي‌شود. برای رفع اين مشكل باید غذاهاي زودهضم در وعده‌هاي اصلي گنجانده شده تا مشكل مواد سنگين مصرف‌شده در طي روز، به نحوي جبران شود. در غير اين صورت، پس از گذشت چند روز، كودك شديدا احساس سنگيني مي‌كند و ممكن است حتی دچار تب شود.

تنظيم صحيح رژيم غذايي كودك در ايام تعطيل، یکی از مهم‌ترین وظايف والدين است. بعضی از كودكان با مصرف بی‌رویه تنفلات آسيب شديدي به معده‌شان وارد مي‌كنند كه عوارض آن می‌تواند بسيار سخت و طاقت فرسا باشد.

گردو را به آجیل خود اضافه کنید

این روزها در اکثر ظرف‌های آجیل نوروزی جای گردو بدجوری خالی است اما بد نیست بدانید که بهترين و مفیدترین نوع آجيل، همین گردو است. يك فنجان مغز گردو دارای ‌٧٦٠ كيلوكالري انرژي،‌ ‌٣٠ گرم پروتئين، ‌‌٧١ گرم چربي سالم و ‌‌٥ ميلي‌گرم قند و مقادیر قابل‌توجهی كلسيم،‌ فسفر، آهن، پتاسيم، سديم، ويتامين آ و چند نوع ويتامين‌ ب است. مغز گردو منبعي غني از چربي‌هاي سالم، غيراشباع و فاقد كلسترول است و سيستم عصبي، ‌سيستم عضلاني و ‌عضلات قلب را تقویت می‌کند. گردو حاوي مقدار زيادي انرژي است و می‌تواند منبع خوبی برای تامين انرژي سالمندان و کودکان باشد.

گردو از نظر میزان اسيدهاي چرب امگا ۳ در بین آجیل‌ها منحصر به فرد است. مصرف گردو نه تنها میزان كلسترول مضر را كاهش مي‌دهد، بلكه باعث كاهش التهاب رگ‌هاي خوني مي‌شود. اسيدهاي چرب موجود در گردو بي‌نظمي‌هاي ضربان قلب را کم می‌کند، ميزان تري گليسريد خون و خطر تشکيل لخته را پایین می‌آورد، سرعت سخت شدن شريانها، خطر فشارخون بالا و خطر ابتلا به سرطان پوست و پروستات را کاهش می‌دهد و همچنين موجب کاهش اختلالات رفتاري در جوانان می‌شود. حالا خودتان قضاوت کنید؛ آیا واقعا جای گردو در ظرف آجیل شما خالی نیست؟

از همه این‌ها گذشته، گردو می‌تواند آجیل محبوب دیابتی‌ها به حساب بیاید. تحقیقات نشان داده است که يك رژيم غذايي روزانه نسبتا كم چرب كه شامل ۳۰ گرم گردو باشد، منحني چربی خون بيماران ديابت نوع ۲ را بهبود مي‌بخشد. گردو می‌تواند مقاومت سلول‌ها را هم نسبت به انسولين کمتر کند و به این ترتیب راحت‌تر وارد سلول شود.

و اما یک نکته مهم که باید در مورد شرایط نگهداری گردو بدانید این است که وقتی گردو در معرض حرارت قرار می‌گیرد، چربی آن اكسيد می‌شود و کیفیت و طعم آن تغییر می‌کند.

پسته؛ کوچک اما مقوی

پسته اگر چه كوچك، اما بسیار نيروزا است و مانند سایر اقلام موجود در آجیل دارای چربی‌های اشباع‌نشده است و به همین دلیل به کاهش کلسترول و حفظ سلامت قلب و عروق کمک زیادی می‌کند. از آن‌جایی که پسته دارای مقادیر قابل‌توجهی مس، منیزیم و ویتامین‌های ب نیز هست، باعث تقویت عملکرد سیستم ایمنی بدن هم می‌شود. در مغز پسته مقدار قابل توجهي آهن وجود دارد و به همین دلیل است که آن را «خون‌ساز» می‌دانند و مصرف نوع خام آن را به افراد کم‌خون توصیه می‌کنند. میزان فيبر موجود در پسته هم بسیار زیاد است. میزان ويتامين ای، کلسیم و روی موجود در پسته هم قابل توجه است. در طب سنتی، برای مغز پسته و هر دو پوست نرم و سخت آن مصارف دارویی فراوانی قایل شده‌اند.

بادام سرشار از ویتامین ای (E)

بیشترین میزان ویتامین ای در بین آجیل‌ها به همین بادام تعلق دارد. بادام جدای از ویتامین ای و پروتئین زیادی که دارد، دارای منيزيم، پتاسيم، فسفر، مس، ويتامين ب۲ و نياسين هم هست. خوب است بدانید ۷۰% از کل چربی موجود در ساختار بادام از نوع چربی خوب (اشباع‌نشده) است. محققان كانادايي دريافته‌اند كه افراد مبتلا به كلسترول بالا مي‌توانند با مصرف بادام، ميزان كلسترول مضر خون خود را تا ۴ درصد كاهش بدهند. فیبر و لاکتوز موجود در بادام نیز قابل توجه است. بادام از نظر میزان کلسیم، بسیار غنی است و به همین دلیل، مصرف آن می‌تواند نقش زیادی در رشد استخوان، جلوگيري از بروز پوكي استخوان و حفظ سلامت دندان‌ها داشته باشد. بادام در انواع سرطان‌ها، به خصوص سرطان‌های روده و پروستات، نقش پیشگیرانه دارد. آنتی‌اکسیدان‌های موجود در بادام، از تخریب دیواره‌های سلولی جلوگیری می‌کند و به این‌ترتیب است که نقش پیشگیرانه بادام در بروز سرطان‌ها، اعمال می‌شود. با توجه به مقادیر بالای فسفر که در بادام موجود است، متخصصان تغذیه مصرف آن را برای تقویت حافظه توصیه می‌کنند. بادام بسیار نیروزاست و باباطاهر بی‌جهت نگفته است که «ریاضت‌کش به بادامی بسازد»؛ از بس که بادام مقوی و سودمند است.

بادام زميني سرشار از نیاسین

بادام زميني منبع غنی پروتئین است و از نظر برخورداری از نیاسین، در میان آجیل‌ها رتبه اول را در اختیار دارد. نیاسین همان ویتامین ب۳ است که در کاهش چربی مضر خون نقش زیادی دارد. تحقیقات نشان داده که مصرف مرتب بادام زميني می‌تواند احتمال بروز ديابت نوع دوم را در زنان کم کند. این نوع بادام داراي مقادير زيادي چربي اشباع نشده‌، منيزيم و فيبر غذايي است. این دو مورد آخر در كاهش مقاومت سلول‌ها نسبت به انسولين نقش دارند و به همین سبب است که خوردن بادام زمینی می‌تواند خطر ابتلا به دیابت تیپ ۲ را کم کند. پتاسیم موجود در بادام زمینی آب بدن را تنظیم می‌کند و از گرفتگی عضلانی در حین انجام ورزش‌های سنگین جلوگیری می‌کند.

مصرف بادام‌زمینی در حفظ سلامت سلولها و كاهش ميزان كلسترول خون بسیار موثر است و از آن‌جایی که حاوی مقادیر زیادی آهن، روي، ويتامين ای، منيزيم و فوليك اسيد است، نقش پیشگیرانه‌ای در بروز انواع سرطان‌ها دارد. اجزای ویتامینی موجود در بادام زمینی وجود دارند به سلامت پوست، مو و عضلات کمک می‌کند.

نگهداری از آجیل

آجیل و خشکبار معمولا در ماه مرداد و شهریور به عمل می‌آید. آن را خام نگه‌می‌دارند و اگر هوا گرم باشد برای نگهداری آن حتما به سردخانه نیاز است. خشکبار خام را به تدریج بین عرضه‌کنندگان پخش می‌کنند و آنها نیز آن را با توجه به میزان فروش و استقبال مشتری کم‌کم بو‌می‌دهند و به فروش می‌رسانند. اگرچه آجیل خام را می‌شود تا یکی، دو سال در شرایط سردخانه‌ای نگه‌داری کرد، اما آجیل بوداده را بهتر است ظرف چند هفته مصرف کنید. گرما و رطوبت احتمال رشد قارچ را افزایش می‌دهد و می‌تواند باعث فاسد شدن آجيل شود. به همین دلیل است که شرایط نگه‌داری آجیل‌ها اهميت زیادی پیدا می‌کند.

اگر آجیل‌ نوروزی‌تان زیاد آمد و ‌خواستید آن را برای استفاده‌‌های بعدی کنار بگذارید، سعی کنید آجیل را با پوست درون ظرف‌های دربسته قرار بدهید. البته در این حالت هم نمی‌توانید آجیل را بیشتر از ۶ ماه داخل یخچال نگه‌داری کنید. اما در همین شکل می‌توانید آنها را برای ۱ سال و در فریزر منزل نگه‌داری کنید. به خاطر داشته باشید که اگر آنها را از پوست‌شان جدا کنید، چیزی بیشتر از دو هفته تازه نمی‌مانند البته به شرطی که آنها را در یک محل خشک و خنک قرار داده باشید.

عوارض بيشتر شيريني‌ها نسبت به آجيل

مصرف شيريني‌ها نيز از قواعد كلي مورد ذكر در مورد آجيل پيروي مي‌كند. با اين تفاوت كه زياده‌روي در مصرف شيريني‌جات عوارض بيشتري را در مقايسه با مصرف بي رويه آجيل به همراه خواهد داشت.

بايد تاكيد كرد كه مصرف شكر در دنيا سه برابر ميزان مورد نياز آن است به عبارتي بايد مصرف شكر را به يك سوم كنوني تقليل داد كه قطعا كاهش مصرف شيريني از راهكارهاي موثر در اين راستا خواهد بود.

متخصصان معتقدند: شيريني‌جات به لحاظ دارا بودن انرژي زياد بويژه موادي نظير خامه‌ها كه حاوي انرژي متراكمي هستند در چاقي و افزايش وزن افراد نسبت به آجيل از اهميت بيشتري برخوردارند.

مصرف بي‌رويه شيريني در اطفال با توجه به كاهش اشتها و سيري كاذبي كه به همراه دارد موجب كمبود ساير مواد مغذي مورد نياز جهت رشد اين گروه مي‌شود؛ همچنين استفاده از برخي تركيبات نظير رنگ‌ها، كاكائو و ساير موارد در تهيه و تزئين شيريني‌ها بر عوارض آن مي‌افزايد.

مراقب دندانهاي خود باشيد

مشكلات دنداني از جمله مشكلاتي است كه در نتيجه مصرف زياده از حد شيريني و شكلات در كودكان ايجاد مي‌شود به ويژه چنانچه بعد از هر بار مصرف به بهداشت دندانها و مسواك زدن توجه نشود به همين دليل توصيه مي‌شود در اين ايام به بهداشت دندانها توجه بيشتري شود و استفاده از مسواك به وعده‌هاي غذايي محدود نشود و بعد از مصرف آجيل و شيريني هم مسواك زدن را فراموش نكنيم.

آب بنوشيد

تغيير ديگري كه در ايام تعطيلات سال نو به طور معمول در تغذيه افراد رخ مي‌دهد كاهش چشمگير مصرف آب است.

در حقيقت به علت ديد و بازديد و گذراندن زمان طولاني در خارج از خانه مصرف آب در افراد كاهش مي‌يابد و اين امر مي‌تواند مشكلاتي براي سلامتي انسان ايجاد كند كه بارزترين آنها، بروز يبوست است. آب يكي از مهمترين و مفيدترين موادي است كه از بروز يبوست پيشگيري مي‌كند و با كاهش مصرف آن، اين عارصه به خصوص در كساني كه مستعد ابتلا به آن هستند ناراحتي ايجاد مي‌كند. همچنين مصرف آب براي تعديل واكنش‌هاي داخلي بدن و حفظ شادابي و سلامتي پوست نيز ضروري است. پس توصيه مي‌شود براي نوشيدن آب خود برنامه‌ريزي منظم داشته باشيم و اين ماده حيات بخش را در ايام نوروز فراموش نكنيم.