سایت پزشکان بدون مرز دارو، درمان، بیماری، علمی
كرم نواري كوتوله Hymenolepis nana
نام بيماري: Hymenolepisasis, Dwarf tapeworm infection
كرم نواري كوتوله كوچكترين سستود روده انسان بوده و از خانواده هيمنولپيديده با خواص عمومي سستودها است ولي سوراخهاي تناسلي فقط در يك طرف است و انسان تنها ميزبان آن بوده و ميزبان واسط ندارد. با توجه به چرخه زندگي كرم، اكثر موارد آلودگي در كودكان رخ ميدهد.
اپيدميولوژي
جهان: بيماري تقريبا در تمامينواحي گرم و مرطوب دنيا وجود داشته و برآورد ميشود تقريبا 20 ميليون نفر به آن آلوده باشند.
ايران: آلودگي در اكثر نواحي كشور خصوصا خوزستان و مازندران ديده ميشود و حداكثر شيوع آن 10 تا 20% گزارش شده است.
مورفولوژي
كرم: طول كرم 4 سانتيمتر (حداكثر 10 سانتيمتر) و حداكثر عرض آن 1 ميليمتر بوده و تعداد بندها 150 تا 200 عدد است . سر (اسكولكس) داراي 4 بادكش و يك روستلوم و يك رديف قلاب( به تعداد 20 تا30 عدد)است. در بندهاي بالغ تعداد بيضهها سه عدد، تخمدان دو قسمتي و رحم كيسه اي شكل است. سوراخ تناسلي فقط در يك طرف بندها قرار دارد.
آلودگي انسان غالبا از طريق وارد شدن تخم به دهان با دستان خود شخص آلوده و يا مواد غذايي آلوده facal – oral – oral exposure صورت ميگيرد ولي امكان internal autoinfection وجود دارد(تخم به گرما و خشكي بسيار حساس است).
بيماريزايي و تظاهرات باليني
بجز آلودگي شديد، بيماري معمولا بدون علامت بوده و تظاهرات اصلي آن بيشتر به صورت تحريك پذيري، بي قراري و اختلال گوارشي، خارش معقد يا بيني و ندرتا اسهال خوني، كهير، سردرد، سرگيجه، اختلال رفتاري و تشنج است.
نكته : در يك مطالعه (دكتر شريف مراغي و نعيم جبرپور) عصاره خاكشير با اثرات كميكمتر از نيكلوزاميد در از بين بردن هيمنولپيس نانا در محيط آزمايشگاهي و نيز موش موثر بوده است.