سایت پزشکان بدون مرز دارو، درمان، بیماری، علمی
زخم بستر ( زخم فشار ) در سالمندان
زخم فشار ، زخم بستر يا Decubitus ulcer يکي از مشکلات شايع سالمندان مي باشد که باعث درد ، عفونت و حتي مرگ به دنبال عفونت منتشر ( سپتي سمي ) ، بوي بد و آسيب به کمر مي شود . اين مشکل براي کادر پرستاري ، زحمات زياد و حتي آسيب هاي جسمي به دنبال دارد ( مثل مشکلات کمر و … )
زخم فشار نه تنها در سالمندان بستري ديده مي شود ، بلکه طبق تحقيقات در سالمنداني که توانايي نشستن دارند ، بيشتر در معرض زخم فشار هستند . طبق تعريف ، نکروز ( سياه شدگي و از بين رفتن بافت ) که به دليل انسداد جريان خون تغذيه کننده موضعي بوجود مي آيد . اين مسأله مي تواند در هر قسمتي از بدن که فشار خارجي بر روي برجستگي استخوان اعمال مي شود ايجاد گردد . وجود عوامل مساعد کننده مي تواند خطرزخم فشار را افزايش دهد .
در واقع فشار باعث کاهش جريان خون ( ايسکمي ) و در نهايت درد مي شود . به دنبال درد ، فرد ، موقعيت بدن خود و در نتيجه ناحيه فشار را تغيير مي دهد . اين کار باعث ورود خون به ناحيه کم خون ( ايسکميک ) شده و به بافت اجازه بهبود يا ترميم مي دهد .
عوامل ايجاد کننده
چندين عامل بالقوه ، زمينه ساز بروز آن در يک فرد مي باشند و به ۳ دسته عوامل داخلي ، بيروني و بيمارستاني تقسيم مي شوند .
* عوامل داخلي
اينها مجموعه عناصر داخلي هستند که پاسخ بدن را کاهش ميدهند و فرد را مستعد ابتلا به زخم فشار مي کنند . چندين عامل داخلي وجود دارد که شامل : سوء تغذيه ، اختلالات عصبي ( نورولوژيک ) کاهش حرکت و فعاليت ، افزايش سن ، بي اختياري و رطوبت پوست ، وضعيت ذهني ، وضعيت پوست و مصرف دارو مي باشد .
سوء تغذيه مي تواند توسط عواملي مثل کاهش اشتها ، اشکال در خوردن به هر علتي مثلاً دندانهاي نامناسب و عدم توانائي در غذاخوردن بدون کمک و حتي اشکال در بلع به عللي مثل سکته مغزي ( CVA ) بوجود بيايد .
اختلالات عصبي هم باعث عدم درک بيمار از احساس درد شده و همچنين توانائي جابجائي را نيز تحت تأثير قرار ميدهند .
افزايش سن باعث کاهش ساخت کلاژن شده و باعث نازک تر شدن و کاهش خاصيت ارتجاعي پوست مي شود . بي اختياري ادرار و رطوبت پوست نيز احتمال ايجاد زخم فشار را افزايش مي دهند .
وضعيت ذهني بيمار نيز نقش مهمي در ايجاد زخم فشار دارد . مصرف دارو نيز باعث کاهش هشياري بيمار مي شود و در نتيجه به طور طبيعي ، حرکات نيز کمتر مي شوند.
* فاکتورهاي بيروني
شامل فشار ، اصطکاک و نيروهاي کششي مي باشند . اين ۳ عامل خصوصاً در فرد نشسته مهم هستند.
* عوامل بيمارستاني
عوامل خارجي ، بخصوص هنگامي که فرد در بيمارستان بستري است ، اهميت پيدا مي کنند . اين عوامل شامل : ماندن روي ترالي بيمارستان يا تخت اتاق عمل به مدت چندين ساعت – عدم وجود سيستم هاي بهبود فشار ، روي تخت هاي استاندارد بيمارستاني – عدم وجود سيستم هاي کاهنده فشار و يا جابجا کردن نادرست بيمار بر روي صندلي ، بي حرکت کردن بيمار از طريق ابزاري مثل تراکشن و اسپلينت – روشهاي نادرست جابجا کردن بيمار