طرح خودگرداني بيمارستان‌ها مانند پزشک خانواده طرحی است که پیراپزشکان را فراموش کرده

اوايل دهه 70، طرح خودگرداني و يا همان طرح كارانه در تمامي بيمارستان‌هاي دولتي كشور به اجرا درآمد. طبق اين طرح، بودجه بخش درمان وزارت بهداشت به بيمه‌ها داده مي‌شد تا 75 درصد از هزينه‌هاي درمان از سوي بيمه‌ها و 25 درصد آن توسط مردم، پرداخت شود. طبق اين طرح بيمارستان‌ها خودگردان مي‌شدند و بر اساس آن از صد درصد درآمد بيمارستان‌ها، حدود 10 درصد سهم بيمارستان، 5 درصد سهم دانشگاه، 20 درصد سهم ساير پرسنل به جز پزشك (گروه پيراپزشكي) و حدود 55 تا 60 درصد سهم پزشك بود. اما اكنون بعد از 10 سال، نتايج اين طرح، منفي اعلام مي‌شود. اول اين كه سهم مردم از هزينه‌هاي درمان از 25 درصد به 60 درصد رسيد و دوم اين كه، توزيع كارانه در بيمارستان‌ها عادلانه انجام نمي‌شود.

 طبق اين طرح، كارانه پزشكان به طور مشخص به آنها مي‌رسد و هزينه هتلينگ هم به خود بيمارستان‌ها مي رسد؛ اما گروه پيراپزشكان به طور نامشخص و ناچيز كارانه دريافت مي‌كنند.

به گفته مسوولان در اين زمينه، در طرح خودگرداني بيمارستانها تنها 20 درصد از درآمد بيمارستان به 90 درصد از پرسنل آن تعلق دارد كه اين نهايت بي‌انصافي و عدم رعايت عدالت است. در واقع هر پزشك 30 تا 40 برابر ديگر پرسنل بيمارستان حق كارانه دريافت مي‌كند. البته كارانه حالا ديگر معني‌اش را از دست داده است، تاخير در پرداخت و كم بودن مبالغ پرداختي، نه اضافه بر حقوق است و نه انگيزه‌اي ايجاد مي‌كند.

آن چه مشهود است اين كه مشكلات مالي بيمارستان‌ها در نهايت به تصويب طرح خودگرداني بيمارستان‌ها انجاميد و اما اين مساله موجب مواجهه‌ي بخش سلامت كشور با چالش جدي شد و به گفته كارشناسان، وضعيت بهداشت و درمان جامعه را بحراني‌تر كرده است.

به اعتقاد اكثر مسوولان بهداشتي و درماني كشور، اجراي طرح خودگرداني بيمارستان‌ها، در شرايطي كه مردم مجبور شوند توان مالي بيمارستان‌ها را افزايش دهند، تاثير مطلوبي بر جا نمي‌گذارد. آنها بر اين اعتقادند كه همه مشكلات بيمارستان‌ها ناشي از كمبود بودجه نيست و بيمارستان‌ها به‌جز مشكلات مالي از سوء مديريت و نبود نظارت دقيق هم رنج مي‌برند. با توجه به پايين بودن سرانه بهداشت و درمان، اجراي طرح خودگرداني بيمارستان‌ها افت شديد كيفيت درمان را در پي دارد. امور زيربنايي طرح خودگرداني با واقعيت فاصله زيادي دارد، در شرايطي كه ما براي تصويب سرانه معقول بهداشت و درمان با مشكل مواجهيم، چگونه مي‌توانيم در طرح خودگرداني با موفقيت روبه رو شويم؟

در كميسيون بهداشت و درمان مجلس ششم بحث و بررسي‌هاي زيادي روي اين طرح و در راستاي لغو آن صورت گرفت، چرا كه اعضاي آن معتقد بودند اين طرح داراي ايرادات زيادي است. با اتمام كار مجلس ششم و با شروع مجلس هفتم بار ديگر اين طرح در كميسيون بهداشت و درمان مورد بحث و گفت‌و‌گوهاي جدي قرار گرفت، ولي تا امروز به نتيجه نرسيده است.

در اين رابطه يك عضو كميسيون بهداشت و درمان مجلس گفت: طرح خودگرداني بيمارستان‌ها داراي اشكالات متعددي است كه بايد حتما برطرف شود.

دكتر عابد فتاحي در گفت‌وگو با خبرنگار پارلماني ايسنا با اشاره به بحث‌هاي فراوان انجام شده در مورد لغو خودگرداني بيمارستان‌ها در كميسيون بهداشت و درمان مجلس گفت: در حال حاضر هيچ جايگزيني در اين رابطه نداريم.

وي افزود: خودگرداني بيمارستان‌ها از ابتدا( ابتداي دهه‌ي 70) به صورت يك دستور بودجه‌اي بود كه در مجلس ششم به صورت طرح مطرح شد. اين طرح داراي كاستي‌ها و نواقصي است كه تا به حال با وجود بحث و بررسي‌هاي زيادي كه روي آن انجام داده‌ايم،‏ نتوانسته‌ايم طرح ديگري جايگزين آن كنيم.

نماينده اروميه تاكيد كرد: كميسيون بهداشت و درمان مجلس قطعا در اين رابطه بحث‌ها، بررسي‌ها و گفت‌وگوهاي خود را ادامه مي‌دهد تا به سرانجام برسد. چون اين طرح قانوني نشده، مسلما در لايحه نيز اعتباري براي آن در نظر نگرفته شده است.

فتاحي در پايان خاطرنشان كرد: دقيقا جايگزيني براي اين طرح نداريم، ولي معتقديم اين طرح يك سري مشكلاتي مخصوصا در مورد جامعه پرستاران و حقوق و دستمزد آنها و پزشكان دارد كه در آينده حتما بايد اين مشكلات بحث و بررسي و برطرف شود.