بنا بر اعلام وزارت بهداشت، 50 درصد كارگران ايراني وضعيت ارگونومي مناسبي ندارند، يعني تطابقي ميان بدن كارگر با ابزار كار وجود ندارد.همچنين 18 درصد ابزار كار كارگران نامناسب و 35 درصد كارگاههاي كشور از نظر صدا وضعيت مطلوبي ندارند. در حال حاضر 16 ميليون كارگر در ايران در 2 ميليون كارگاه در حال فعاليت اند ، كه هزينه سرباري آنها بسيار بالاست. براساس حداقل استانداردهاي تعريف شده ، سالانه بايد 2 بار بازديد از اين كارگاه ها صورت گيرد ، كه براي آن نياز به 4هزار نيروي متخصص بهداشت حرفه اي است ؛ اين در حالي است كه فقط 700 نيروي بهداشت حرفهاي در كشور وجود دارد.ضمن اينكه براي معاينات ادواري سالانه كارگري، نياز به هزارو600 متخصص طب كار است ، در حالي كه فقط 50 متخصص طب كار در كشور مشغول فعاليتاند ، ولي در عين حال حدود 60 درصد كارگران شاغل در كارگاههاي تعريف شده، تحت پوشش هستند.بر اين اساس 18 درصد كارگران ايراني معاينات ادواري مي شوند، كه از اين تعداد ، 25 درصد شامل كارگران شاغل در خانه ، 15 درصد كارگران غيرخانگي و يك چهارم شامل كارگران غيرخانگي كارگاههاي رسمي است.
50 نفر
بر اساس آخرين گزارش سازمان بينالمللي كار، سالانه حدود 2/2 ميليون نفر در اثر حوادث و بيماريهاي شغلي جان خود را از دست مي دهند، اما شمار قربانيان به علت روند ضعيف خبررساني و گزارشدهي و نظامهاي محدود جمعآوري آمار در بسياري از كشورها، به مراتب بيشتر از اين ميزان است.هدف از ايجاد رشتهاي به نام<طب كار> و وجود فارغ التحصيلان اين رشته بهبود بهداشت محيط كار و به حداقل رساندن عوامل خطرزاي محيط است.اين رشته كه از سال 74 در ايران تاسيس شده است به بررسي بيماريهاي فيزيكي ، شيميايي ، رواني و بيولوژيك و تاثيرات آن در بدن فرد شاغل ميپردازد.هر ساله 8 نفر در اين رشته فارغ التحصيل مي شوند و در حال حاضر تعداد متخصصان طب كار در كشور فقط 50 نفر است.
طب كار براي كارفرمايان كشور يادآور چهار صفحه فرم معاينات كارگري است كه وزارت بهداشت به آنها تحميل كرده تا به طور ساليانه و اجباري كارگران خود را تحت معاينات ادواري قرار دهند. ولي آيا به راستي طب كار فقط اين است؟
آلودگي صوتي، پرتوها، مواد راديو اكتيو، اشعههاي ماوراي بنفش و مادون قرمز، روشنايي طبيعي، امواج مغناطيسي، گرما و سرماي محيط، آلرژن ها و عوامل رواني و اجتماعي متعدد ديگر ميتوانند سلامت كارگران را به خطر اندازند.اين عوامل، پيامدهاي منفي گوناگوني از جمله سرطانها، كاهش شنوايي، بيماريهاي تنفسي، اسكلتي- عضلاني، قلبي- عروقي، توليد مثلي و ناراحتي هاي پوستي و رواني به همراه دارد. بسياري از كارگران در طول زندگي كاري خود در معرض آسم و سرطانهاي ريوي هستندكه شايعترين سرطان شغلي محسوب ميشود و پس از آن سرطان مثانه، و خون (لوسمي) قرار دارد كه با روشهاي جايگزيني ايمنتر، تهويه مناسب و… ميتوان از آنها پيشگيري كرد.
استاندارد نبودن محيط كار و عدم رعايت اصول بهداشت حرفهاي، سلامت كارگران را با خطر مواجه ميكند؛ به طوري كه مرگهاي شغلي در كشورهاي در حال توسعه چند برابر كشورهاي صنعتي است. سلامت شاغلان به عنوان اقشار آسيب پذير و اركان مهم سلامت كشور بايد مورد توجه خاص قرار گيرد.
سياست گذاري درست دولت ميتواند باعث استفاده صحيح از اين خدمات و رفع نيازمندي مردم در اين زمينه شود. اما به نظر ميرسد عليرغم تربيت متخصص در اين زمينه مقوله طب كار در ايران به فراموشي سپرده شده يا حداقل جزء اولويتها قرار ندارد.ظاهرا چارهاي نيست جز در انتظار بودن . در انتظار سياستهاي جديد وزارت بهداشت ؛ بايد ديد آيا نگاهها به طب كار عوض شده يا هنوز هم در زمره فراموش شدگان قرار دارد.