سایت پزشکان بدون مرز دارو، درمان، بیماری، علمی
قحطي، خشكسالي، جنگهاي طولاني مدت، آوارگيهاي ناشي از آن و نبود سيستم بهداشتي از زمينه‌هاي بروز بيماري سل است كه نمونه بارز آن در كشورهاي افغانستان، پاكستان و عراق ديده مي‌شود.
به گزارش خبرنگار سایت پزشکان بدون مرز به نقل از ایرنا ، به گفته متخصصان براساس شاخصهاي سازمان بهداشت جهاني كشورهاي مختلف از نظر شرايط اقتصادي، اجتماعي و فرهنگي به مناطقي تقسيم شده‌اند كه ميزان شيوع بيماري سل در منطقه مديترانه شرقي به دليل وجود دو كشور سل خيز افغانستان و پاكستان بسيار زياد است.
منطقه مديترانه شرقي شامل ۲۲كشور است كه ايران نيز در اين منطقه قرار دارد.
كارشناس مسوول سل و جذام معاونت بهداشتي دانشگاه علوم پزشكي كرمانشاه مي‌گويد: ميانگين بروز سل با توجه به شاخصهاي بهداشت جهاني در كشورهاي مديترانه شرقي ۲۹مورد در هر يكصد هزار نفر برآورد شده است كه اين رقم در بعضي كشورهاي منطقه مانند افغانستان و پاكستان به بيش از ۱۵۰مورد در يكصد هزار نفر مي‌رسد.
دكتر “حسين بيگلري” افزود:
پايين‌ترين ميزان شيوع سل در منطقه مديترانه شرقي نيز در كشور قبرس با شش مورد در يكصد هزار نفر مشاهده شده است.
وي گفت: ميزان ابتلا به سل در كشور ما به دليل مجاورت با كشورهاي داراي شيوع بالاي بيماري سل مانند افغانستان، پاكستان و عراق و وجود اتباع اين كشورها در سرزمين ايران زياد است.
وي افزود: ميانگين بروز سل ۱۶مورد در يكصد هزار نفر است كه بيشترين مبتلايان نيز در استانهاي خراسان رضوي، شمالي و جنوبي، سيستان و بلوچستان و گلستان مشاهده شده است.
دكتر بيگلري افزود: در استان كرمانشاه ميانگين ميزان ابتلا به سل بيش از ۱۰مورد در ۱۰۰هزار نفر است كه ميزان بروز اين بيماري در استان كرمانشاه در سال ۱۳ ،۸۴نفر در يكصد هزار نفر بوده است.
وي گفت: اكنون ۱۶استان كشور داراي ميزان بروز بيش از ۱۰نفر در يكصد هزار نفر هستند كه استان كرمانشاه نيز جز اين استانها است.
اين متخصص بيماريهاي عفوني گفت: سل ريوي از طريق تماس طولاني مدت با قطرات و ترشحات تنفسي فرد مبتلا منتقل مي‌شودو امكان ابتلاي افرادي كه از نظر سيستم تغذيه‌اي و ايمني در وضعيت مناسبي قرار ندارند بيشتر است.
وي افزود: اطرافيان فرد مسلول و كساني كه در مجاورت طولاني مدت با مخزن بيماري هستند بيشترين احتمال ابتلا به اين بيماري را دارند.
وي گفت: ميزان ابتلا به سل در كودكان، سالخوردگان، بيماران ديابتي و مبتلايان به HIVبه دليل ضعف سيستم ايمني بيشتر است.
اين متخصص اظهار داشت: كودكان به دليل اينكه سيستم ايمني كاملي ندارند در صورت تماس با فردآلوده بيشتر در معرض خطر قرار دارند.
وي افزود: سالخوردگان نيز در صورت ابتلا به بيماريهاي مزمن و ضعيف شدن سيستم ايمني آلودگي قديمي به سل مي‌تواند خود را نشان دهد.
دكتر بيگلري در خصوص ميزان ابتلا به سل در زنان و مردان گفت: در حال حاضر نمي‌توان نماي مشخصي از رابطه جنسيت با اين بيماري ارايه داد اما در گذشته‌هاي دور به علت اينكه زنان در محروميت بودند و از وضعيت معيشتي نامناسب تري نسبت به مردان قرار داشتند ميزان بروز سل در زنان بيشتر بود.
وي افزود: اما در سالهاي اخير با توجه به پيشرفتهاي جامعه و نزد يك شدن حقوق زن و مرد اين ميزان تفاوت فاحشي ندارد.
وي گفت: بر خلاف تصور عده‌اي از مردم كشيدن سيگار اگر چه زمينه ساز بسياري از بيماريها است اما در ابتلا به اين بيماري نقشي ندارد زيرا سل يك بيماري عفوني است كه عامل آن نوعي ميكروب است.
وي تصريح كرد: اكنون بر اساس مصوبه سازمان بهداشت جهاني و تصويب وزارت بهداشت تمام امكانات تشخيصي و درماني براي بيماران مسلول در كشور رايگان است و درمانها استاندارد و مشابه با درمانهاي جهاني و به روز است.
وي گفت: مدت درمان بيماري سل دست كم شش ماه است كه اين دوره باعث بهبودي با بيش از ۹۵درصد شانس موفقيت در بيماران مسلول مي‌شود.
وي افزود: بيماري سل در بسياري از بيماران پس از دو هفته درمان ديگر قابليت سرايت به ديگران ندارند بنابراين نيازي به جداكردن ظرف و لباس و ايزوله كردن بيمار وجود ندارد.
وي تاكيد كرد: اين بيماري فقط در تماس طولاني مدت و بسيار نزديك سرايت پيدا مي‌كند و در اتاق در بسته و تاريك كه سيستم تهويه مناسبي ندارد امكان ابتلا بيشتر است.
وي گفت: از سل نبايد ترسيد زيرا اين بيماري مانند بسياري از بيماريهاي عفوني ديگر به راحتي قابل درمان است و انگ منفي آن بايد به طور كلي از بين برود.
به گفته وي سال گذشته حدود ۱۰هزار نفر در كشور مبتلا به سل شدند كه حدود ۱۷درصد آنها افاغنه بودند.
وي افزود: از اين تعداد ۲۸۰نفر از استان كرمانشاه بود كه با تلاش پي- گير پرسنل بهداشتي استان از بهورزان تا پزشكان متخصص بيش از ۹۷درصد از آنها بهبودي كامل پيدا كردند.
وي عمده‌ترين علامت بيماري سل را سرفه به مدت بيش از سه هفته عنوان كرد و گفت: سازمان بهداشت جهاني اكنون مدت سرفه را بيش از دو هفته را به عنوان موارد قابل تامل اعلام كرده است.
وي وجود خلط و خون در هنگام سرفه، كاهش وزن، احساس تعريق و لرز شبانه بي‌اشتهايي و احساس ناخوشايند در قفسه سينه را از ديگر علايم برشمرد.
وي گفت: تشخيص اين مورد با پزشك است زيرا ممكن است سرفه به علت سينوزيت آلرژيها و آسم باشد.
به گفته اين متخصص بهترين راه كار تشخيص بيماري سل انجام آزمايش خلط در سه نوبت است كه اكنون در همه مراكز بهداشتي دانشگاه علوم پزشكي كشور و استان كرمانشاه رايگان است.
وي گفت: سل مي‌تواند تمام اندامهاي بدن را درگير كند و شايع‌ترين آن سل ريوي خلط مثبت است كه قابليت سرايت به ديگران را دارد.
وي در خصوص انواع خارج ريوي سل گفت: بالاترين درصد را سل غدد لنفاوي، به خود اختصاص مي‌دهد اما سل استخوان، مننژيت سلي ، سل دستگاه ادراري، كليه، مثانه و سل حنجره قابل سرايت چون در مسير راه‌هاي تنفسي فئقاني ، سل گوش و سل چشم نيز انواع ديگر اين بيماري است.
وي گفت: بسياري از اشكال سل به صورت سرپايي با نظارت كارمندان بهداشتي و دانشگاه علوم پزشكي انجام مي‌شود و نياز به بستري ندارد.
وي افزود: در استان كرمانشاه اكنون بيماران مسلول در بيمارستانهاي مجهز با سرويس دهي خوب در صورت نياز به بستري شدن در بخش بيماريهاي عفوني بستري مي‌شوند.
وي اشاره كرد: اشكال سل خارج ريوي نيز در بيمارستانهاي استان داراي بخشهاي تخصصي ويژه هستند.
وي گفت: در سالهاي اخير براي كاهش و كنترل بيماري سل در كشور و استان اقدامات مثبتي انجام شده است و كارگاه‌هاي آموزشي متعددي براي پزشكان برگزار شده است.
وي افزود: با وجود برخي از همسايگان بسيار آلوده از نظر سل و نبود سيستم بهداشتي و قابل اعتماد نبودن سيستم گزارش دهي آنها از نظر بهداشت عمومي اما برنامه كنترل سل در كشور ما برنامه‌اي موفق بوده است.
وي اظهار داشت : اقدامات موثر ايران در تشخيص و كنترل بيماري سل در كشور و كشورهاي اطراف مورد تقدير سازمان جهاني بهداشت قرار گرفته است و حتي در وضعيت تشخيص اين بيماري در افغانستان تاثير داشته و بسياري از افاغنه براي تشخيص و درمان بيماري سل به ايران مراجعه مي‌كنند.
وي گفت : دو نگراني عمده در برنامه كنترل موارد سل مقاوم به درمان و همزماني بيماري سل و ايدز است.
وي در خصوص سل مقاوم به درمان گفت : كساني كه پس از شش ماه به دليل مصرف نامنظم دارو يا تجويز دوزهاي نامناسب و غيراستاندارد بهبودي پيدا نمي‌كنند وارد مرحله سل مقاوم به درمان مي‌شوند.
وي افزود: موارد اين چنيني با وجود ميزان اندك به عنوان يك مخزن آلوده نگران‌كننده كه نياز به بستري در بيمارستان مرجع تهران دارند بايد مورد توجه قرار گيرد.
وي گفت: درمان يك بيمار مبتلا به سل طي شش ماه به طور ميانگين ۱۷۰هزار تومان هزينه دارد اما درمان سل مقاوم به درمان دو سال طول مي‌كشد و هزينه بسيار سنگين معادل دست كم ۱۸۰ميليون ريال را به دولت تحميل مي‌كند.
وي ميزان بهبودي بيماران مبتلا به سل مقاوم به درمان را ۴۰تا ۶۰درصد عنوان كرد و گفت: بيماران مبتلا به سل در صورت رعايت نكات لازم در تشخيص و درمان مناسب مي‌توانند از ابتلا به سل مقاوم به درمان پيشگيري كنند.
وي چالش ديگر در خصوص برنامه‌هاي كنترل سل را همزماني اين بيماري با بيماري ايدز عنوان كرد و گفت: با توجه به اينكه احتمال ابتلا به سل در بيماران مبتلا به ايدز صد برابر بيشتر از افراد عادي است بايد اقدامات تشخيصي و درماني در خصوص آنها با دقت بيشتري انجام شود.