سایت پزشکان بدون مرز دارو، درمان، بیماری، علمی
گزارش WHO از تأثیر خشونت بر سلامت عمومی
طبق گزارش اولین مرور جامع تأثیر جهانی خشونت که هفته گذشته از سوی سازمان جهانی بهداشت WHO انتشار یافت، در سال ۲۰۰۰ بیش از ۶/۱ میلیون انسان در سرتاسر جهان جان خود را بر اثر خشونت از دست داده‌اند.
این گزارش با هدف افزایش آگاهی عمومی از عواقب خشونت، و ترغیب و تقویت نقشی گسترده‌تر برای سلامت عمومی در واکنش به خشونت تهیه گردید. داده‌های مرگ‌ومیر و موربیدیته ناشی از خشونت که از کشورهای مختلف برای WHO ارسال شده بود در این گزارش مورد تحلیل قرار گرفت؛ همچنین باید در نظر گرفت که چنین داده‌هایی تنها نوک کوه یخ هستند. همچنین با مرور تفصیلی نوشته‌ها و منابع موجود در مورد تأثیرات خشونت بر سلامت، داده‌هایی جمع‌آوری گردید. تهیه این گزارش بیش از ۳ سال به طول انجامید و ۱۶۰ نفر از صاحب‌نظران از سراسر جهان در آن شرکت داشتند.
تحلیل‌ها در این گزارش در گروه‌هایی برحسب اشخاصی که مرتکب عمل خشونت شده‌اند، قربانیان خشونت، و نوع خشونت به‌کار رفته، انجام شده‌اند. حدود نیمی از موارد مرگ ناشی از خشونت در سال ۲۰۰۰ به‌دلیل خودکشی (۰۰۰ , ۸۱۵)، نزدیک به یک سوم بدلیل قتل (۰۰۰ , ۵۲۰)، و حدود یک پنجم شامل تلفات ناشی از درگیری‌های مسلحانه (۰۰۰ , ۳۱۰) بوده است. نتایج شامل مشخصات قربانیان عمده خشونت و محل زندگی آنهاست. قربانیان مرد حدود سه چهارم کل قربانیان قتل را به‌خود اختصاص می‌دهند که این تعداد حدود ۳ برابر قربانیان زن است.
بالاترین میزان قتل در مردان سنین ۲۹-۱۵ سال مشاهده شد. این میزان در مردان با افزایش سن کاهش می‌یابد، اما در مورد زنان در تمام سنین در حدود ۴ مورد به ازای هر صدهزار نفر است. در مقابل، میزان خودکشی در هر دو جنس با افزایش سن افزایش می‌یابد. بالاترین میزان خودکشی (۹/۴۴ مورد به ازای هر صدهزار نفر) در مردان ۶۰ سال به بالا مشاهده شد که ۲ برابر این میزان در زنان همسال بود.
میزان مرگ ناشی از خشونت برحسب سطح درآمد کشورها متفاوت بود. این میزان در کشورهای دارای درآمد کم تا متوسط (۱/۳۲ درصد هزار)، بیش از ۲ برابر کشورهای دارای درآمد متوسط (۴/۱۴ درصد هزار) بود. بین‌منطقه‌های WHO تفاوت‌های فراوانی وجود داشت. به‌عنوان مثال در منطقه آفریقا و منطقه آمریکای شمالی و جنوبی، میزان قتل حدود ۳ برابر میزان خودکشی بوده است.
این گزارش حاکی است که بیشتر موارد خشونت منجر به صدمات غیرکشنده، مشکلات سلامت روان، مشکلات سلامت تولیدمثل، بیماری‌های آمیزشی و مشکلات دیگر شده‌اند.
خشونت از ناحیه آشنایان، مشکل شایعی به نظر می‌رسد. نتایج ۴۸ بررسی پیمایشی در سطح جمعیت عمومی در سراسر جهان نشان داد که بین ۶۹%-۱۰% زنان عنوان داشته‌اند که زمانی توسط شریک جنسی خود مورد آزار بدنی قرار گرفته‌اند.
در سال ۲۰۰۰ حدود ۰۰۰ , ۵۷ کودک در نتیجه کودک آزاری کشته شده‌اند، در حالی که کودکان ۴ ساله و کمتر در معرض بیشترین خطر بوده‌اند. حدود ۲۰% زنان و ۱۰%-۵% مردان در کودکی مورد آزار جنسی قرار گرفته‌اند. در این گزارش همچنین سوء رفتار با افراد سالمند به عنوان یک معضل روبه رشد مورد اشاره قرار گرفته است. حدود ۶%-۴% افراد سالمند براساس تعریف‌های گوناگون در کشورهای مختلف، در خانه خود به نوعی مورد سوءرفتار قرار گرفته‌اند.
دکتر اتین کروگ (Etienne Krug) ، رئیس بخش پیشگیری از خشونت و آسیب WHO در ژنو، اظهار داشت که خشونت واضحاً یک مقوله عمده در سلامت عمومی است. وی گفت: «آثار فیزیکی خشونت، واضحند و سالانه میلیون‌ها مورد مرگ و آسیب ناشی از آن به چشم می‌خورد. علاوه براین، تبعات مهم روانشناختی نیز وجود دارد. در برخی کشورها بالغ بر ۵% تولید ناخالص، خرج رسیدگی به تبعات خشونت می‌شود.»
به باور وی اتخاذ دیدگاه سلامت عمومی به مسأله خشونت می‌تواند کارساز باشد: «سلامت عمومی نقش جانبدارانه مهمی دارد. وقتی متخصصان سلامت عمومی اعلام می‌کنند که چیزی مسأله‌زا شده، مردم طوری به آنها گوش می‌دهند که به هیچ بخش دیگری آن‌گونه توجه نمی‌کنند. بخش سلامت عمومی می‌تواند سهم مهمی به عنوان هماهنگ‌کننده داشته باشد و گروه‌های مختلفی را که باید به مسأله خشونت رسیدگی کنند، گردهم آورد.»
یک دلیل بی‌توجهی به خشونت به‌عنوان یک موضوع سلامت عمومی، فقدان یک تعریف روشن از مشکل است. این گزارش توجه دارد که معیار «رفتار مورد پذیرش» می‌تواند از تلاش‌هایی که برای ارایه تعریفی فراتر از یک فرهنگ خاص انجام می‌شود تأثیر پذیرد. تعریف خشونت در گزارش مزبور چنین است: «کاربرد عمدی نیرو یا قدرت فیزیکی، به‌صورت واقعی یا تهدیدآمیز، بر ضد خویش، فردی دیگر، یا علیه یک گروه یا جمعیت، که منجر به آسیب، مرگ، صدمه روانشناختی، عدم توسعه یا فقر گردد، و یا آنکه احتمال این موارد را بسیار افزایش دهد.»
در این گزارش آمده است که خشونت اغلب قابل پیش‌بینی و پیشگیری است. توصیه گزارش مزبور این است که کشورها باید برنامه‌های عملی ملی برای پیشگیری از خشونت را تدوین، پیاده‌سازی و پایش کنند. دکتر کروگ می‌گوید: «مهمترین مرحله، ایجاد تعهد سیاسی برای تلاش در جهت پیشگیری از خشونت است.»
نویسندگان با توجه به اهمیت پیشگیری اولیه، اقداماتی را برای کاستن از آزار و اذیت و بی‌توجهی به کودکان توصیه کرده‌اند، نظیر ارتقای مراقبت پیش از زایمان و حین زایمان مادران و آموزش والدین برای پرورش بهتر کودکان.
این گزارش همچنین به اقداماتی اشاره دارد که خشونت را در میان بزرگسالان و نوجوانان کاهش می‌دهند، از جمله بهبود زیرساخت‌های شهری، اقداماتی در جهت کاهش صدمات ناشی از سلاح‌های گرم، و همکاری‌های رسانه‌ای با هدف تغییر نگرش‌ها، رفتارها و هنجارهای اجتماعی.
