انسان امروز، بيشتر از گذشته درمعرض سوانح و حوادث قرار دارد. بارشد و فزوني جمعيت، پيچيده شدنزندگي، استفاده از ابرازهاي گوناگونبراي راحتي بيشتر و سرعت در كار،خانه و اجتماع موجب شده استزندگي انسان در معرض حوادثبسياري قرار گيرد و در اكثر جوامعمرگ ناشي از حوادث، به اولين يامهمترين عوامل مرگ و مير مبدل شدهاست.
سالانه 3/5 ميليون نفر از صدماتو نه از بيماري جان خود را از دستميدهند، سالانه، حدود 2 ميليونمجروح ناشي از حوادث، دربيمارستانها بستري ميشوند.
حوادث كوچك و ساده جزئي ازدنياي كودكان است كه نه تنها مهم بلكهآموزنده نيز به شمار ميروند، اما آنچهبايد از آن پيشگيري شود حوادثشديدي هستند كه باعث وارد آمدنصدمات جدي و حتي مرگهايدلخراش كودكان ميگردند.
همه دوست دارند كه زندگي و رشدكودكشان با ايمني و آرامش همراه باشدولي حوادث در كمين هستند. اينحوادث تقريبا هميشه بر اثر كوتاهي ويا بيمبالاتي ما بزرگترها اتفاق ميافتدولي پيامدهاي آن يعني درد و رنج ومعلوليت گريبانگير كودكان بيگناهميشود.
به طور متوسط هر دو روز يككودك بر اثر سانحه كشته ميشود.سوانح و حوادث شايعترين علت مرگو مير كودكان خردسال و نوجواناناست. در كودكان 10 تا 15 ساله تقريبانيمي از مرگها بر اثر سوانح و حوادثروي ميدهند، يعني از هر شش كودكيك نفر در طول سال در بخشاورژانس بستري ميشود و از هر 6كودكي كه در بيمارستان بستريميشود يك نفر به علت سانحه بستريشده است.
كودكان و نوجوانان از قربانياناصلي حوادث هستند و كودكان زير 5سال، آسيبپذيرترين گروه در برابرحوادث خانگي و كودكان بالاي 5 سالنيز آسيب پذيرترين گروه در معرضخطر ترافيك ميباشند. سوختگي،مسموميت، سقوط و ضربه و چهارعلت اصلي مرگ و مير و آسيبكودكان است.
تعداد مسموميتهاي خانگيگزارش شده طي يك سال اخير حدود70 درصد از كل مسموميتها بوده كه90 درصد اين تعداد مربوط به كودكانزير 4 سال ميباشد.
بنابراين ايجاد محيط زندگي امن وسالم و رعايت نكات ايمني در موردوسايل كودكان داراي اهميت خاص وويژهاي ميباشد.
جدول زير ما را جهت پيشگيري از سوانح و حوادث راهنمايي مي كند:
رديف |
نوع حادثه |
عوامل ايجاد كننده |
پيشگيري |
اقدامات فوري |
1 |
خفگي | 1- بازي با كيسه نايلوني 2- بازي با طناب پرده 3- استفاده از بالش نرم
4 – استفاده از بند بلند پستانك 5- تنها گذاشتن كودك هنگام شيرخوردن با شيشه 6- بازي با دكمه و سكه و اشياي كوچك توسط كودك |
– كيسه هاي نايلوني را از دسترس كودك دور كنيد – كودك راهنگام بازي، تنها نكنيد. – در هنگام شيردادن خصوصا با شيشه، هرگز نوزاد را تنها نگذاريد.
– هرگز اشياي كوچك مثل سكه، دكمه و .. را در اختيار كودك قرار ندهيد. |
– عامل خفگي را سريعا مشخص نماييد. – راه هوايي كودك را باز نگه داريد. اگر چيزي، در مجاري تنفسي كودك گير كرده باشد پاهاي كودك را بگيريد و او را به حالت آويزان نگه داريد و ضربه آرامي بين دو كتف او بزنيد. – اگر اقدام فوق موثر واقع نشد، ضربه نسبتا محكم به شكم كودك بزنيد.
– در صورت قطع تنفس به او تنفس مصنوعي بدهيد. |
2 |
سوختگي با مايعات | 1- تماس كودكان با سماور، كتري و فنجان حاوي آب جوش و يا چاي 2- آب داغ حمام | – كتري و قوري و سماور را از لبه ميز دور كنيد. – وقتي كودك در بغلتان است نوشيدني داغ ننوشيد. – نوشيدني داغ را از بالاي سر كودك رد نكنيد.
– تا حد امكان كودك را از سر آشپزخانه دور كنيد. – هرگز بچه شيطان و كنجكاو را در حمام تنها نگذاريد. |
– لباس كودك را خارج نموده محل سوختگي را حداقل 10 دقيقه زير آب سرد بگذاريد. – محل سوختگي را با پارچه تميز بپوشانيد. – از ماليدن روغن، كره، خميردندان، سيب زميني خودداري كنيد.
– به هيچ وجه تاولها را نتراكانيد. |
3 |
سقوط از بلندي | 1- بالا رفتن كودك از ديوار، درخت، پله ها، نردبان، پنجره ها، ميز، صندلي | – ايمني پنجره ها (نرده گذاري) – روشنايي كافي در راه پله ها – حفاظ پله ها
– قفل كردن در بالكن ها – نوزاد در سن غلت زدن را در جاي بلند قرار ندهيد. |
– در صورت خونريزي، سعي در بند آوردن آن – در صورت شكستگي، بي حركت نگه داشتن عضو – در صورت قطع تنفس، دادن تنفس مصنوعي
– رساندن كودك به بيمارستان |
4 |
مسموميتها | 1- داروها 2- غذاي فاسد 3- سموم دفع آفات
4- موادي مانند نفت |
– داروها دور از دسترس اطفال باشد. – داروها در قفسه قفب دار قرار گيرد. – در هنگام ديد و بازديد، بيشتر مراقب اطفال باشيد.
– قراردادن سموم در محلي امن و دور از دسترس اطفال – از قراردادن سموم يا نفت در ظروف معمولي، در آشپزخانه خودداري – از مخلوط كردن وايتكس و جوهر نمك (به دليل ايجاد گاز كلر) خودداري شود. – از خوردن غذاي مانده بيرون از يخچال خودداري شود. – از خوردن گياهان و قارچهاي ناشناخته خودداري گردد. |
– دادن مايعات فراوان براي رقيق كردن سم خورده شده – خارج كردن سم از طريق ايجاد استفراغ – بيمار را به بيمارستان انتقال دهيد
تذكر: 1- هيچ وقت آب نمك غليظ به فرد مسموم نخورانيد. 2- در صورت مسموميت با مواد شيميايي، نفت و … بيمار را وادار به استفراغ |
5 |
سوختگي | 1- ته سيگار در زير سيگاري 2- بازي با كبريت 3- اتوي داغ
4- ظرف غذاي داغ 5- بخاري برقي |
– ته سيگار را در اتاق نگذاريد. – كبريت و فندك از دسترس كودكان دور شود. – اتو پس از مصرف در جاي امني قرار گيرد.
– روي بخاري و حفاظ آن چيزي قرار ندهيد. – از بخاري برقي در حمام استفاده نكنيد. – نفت و بنزين را از دسترس كودكان دور كنيد. – مواد سوختي به مقدار زياد در انبار ذخيره نكنيد. – بخاري علاءالدين را در جلوي در يا جلوي باد قرار ندهيد. – در صورت داشتن كودك نوپا از گذاشتن كتري روي بخاري خودداري كنيد. – پريزهاي برق داراي حفاظ باشند. به كودكان آموزش دهيد با وسايل برقي بازي نكنند. – اجازه ندهيد كودك با ترقه يا فشفشه بازي كند. – كودك را از مراسم آتش بازي دور كنيد. |
– در آتش سوزي كوچك با انداختن پتو يا گليم بر روي آتش آن را خاموش كنيد. – در صورت آتش گرفتن ماهي تابه، آن را پرت نكنيد، ابتدا گاز را خاموش و سپس روي آن حوله خيس بيندازيد. – در صورت آتش گرفتن لباس كودك، او را روي زمين غلتانده و با پتو آن را بپيچيد.
– محل سوختگي را فورا به مدت 10 دقيقه زيراب سرد قرار دهيد. – پارچه تميز روي آن گذاشته سپس به بيمارستان انتقال دهيد. |
6 |
غرق شدن | 1- وان حمام 2- استخر 3- رود، درياچه، دريا
4- آب انبار |
– كودكان را در هنگام آب بازي، تنها نگذاريد. – نوزادان و يا كودكان خردسال را حتي يك لحظه در حمام يا لگن آب تنها نگذاريد. – در كمترين سن ممكن به كودك شنا آموزش داده شود.
– هيچ وقت به ماهر بودن در شنا مغرور نشويد. – به علايم هشدار دهنده در دريا توجه نماييد. |
– سعي نماييد آب را از مجاري تنفسي كودك خارج كنيد. – در صورت قطع تنفس، تنفس مصنوعي دهيد |
7 |
بريدگي ها | 1- شيشه 2- اشياي تيز | – از بازي كردن كودك با شيشه جلوگيري شود. – ظروف شكستني در اختيار كودك قرار داده نشود. از راه رفتن يا دويدن كودك در حالي كه ظروف شكستني در دست وي است خودداري گردد. – سعي شود شيشه عينك كودك از جنس نشكن باشد.
ابزار نوك تيز را از دسترس اطفال دور كنيد. – حمل و نقل چاپو و قيچي در حالي كه تيغه ها به سمت جلو يا بالا باشد براي كودك خطرناك است. |
– در صورت بريدگي، با فشار دادن به موضع مورد نظر به مدت 10 دقيقه از خونريزي جلوگيري به عمل آوريد. – در صورت بريدگي شديد با خونريزي زياد فورا كودك را به بيمارستان انتقال دهيد. |
8 |
تصادفات | – بي احتياطي رانندگان انواع وسيله نقليه – عدم رعايت نكات ايمني در احداث خيابان ها و جاده ها – عدم رعايت نكات ايمني و استاندارد در ساخت وسايل نقليه
– بي احتياطي عابرين پياده و والدين به ويژه اطفال – عدم آگاهي به قوانين و مقررات راهنمايي و رانندگي |
– هيچ وقت كودك تنها به خيابان نرود – به كودك آموزش هاي لازم جهت عبور از خيابان داده شود. – از دوچرخه سواري كودكان در محل رفت و آمد اتومبيل جلوگيري شود. – هيچ وقت كودك را در اتومبيل تنها نگذاريد. – بچه هاي نبايد هرگز بدون كمربند ايمني روي صندلي ماشين بنشينند و يا بايستند، بهتر است كودك در صندلي عقب بنشيند و كمربند ايمني را ببندد (قبل از 12 سالگي). – از سوار كردن كودكان در صندوق عقب ماشين خودداري شود. از خوابانيدن كودك در پشت شيشه عقب اتومبيل خودداري شود. – از سوار كردن كودكان در پشت وانت كاميون خودداري شود. – دست يا سر كودك از پنجره ماشين در حال حركت خارج نشود. از نشستن كودك در پنجره ماشين در حال حركت خودداري شود. |
– توجه به حال عمومي كودك – در صورت نياز به احيا، دادن تنفس مصنوعي و ماساژ قلب – رساندن فرد مصدوم به بيمارستان |
براي حفظ سلامت بيشتركودكان از سوانح و حوادثتوجه و آموزش توصيههاي ذيلضروري ميباشد:
– از خريد و تهيه اسباببازيهاي خطرناك (عروسكهايرنگي كه به سادگي رنگ آنها به وسيلهجويدن و يا خراش ناخنها كندهميشود و اسباب بازيهايي از نوعآهني و داراي لبههاي تيز و برنده)خودداري نماييد و در صورتخرابشدن يا احيانا نقص دراسباببازي (مانند كنده شدن گوشهاياز آن و يا بريدن لبههاي تيز) آنها را ازدسترس كودك خود دور نماييد.
– به هيچ عنوان كودكان زير 5سال را نبايستي سوارتاب وصندليهاي معلق در زمين و هوا – كهمعمولا به سقف اتاق وصل ميگردند -نمود و در صورت استفاده از ننو و ياصندلي بايستي فاصله آنها از سطحزمين كمتر از نيم متر باشد.
– كودكان را بايستي از دستيابيبه گياهان و گلدان حفاظت كرد.تعدادي از گياهان زينتي در صورتخورده شدن ايجاد مسموميت شديد وخطرناك ميكنند (مانند ديفن باخيا)همچنين كود خاك گلدان نيز منبعآلودگي شديد ميكروبي و انگلي است.
– وسايل برقي چون آسياب،چرخ گوشت، آبميوهگيري، سشوار،راديو، تلويزيون، سمارور برقي بايستيدر محل مناسب و با اتكاي كافي قرارداده شود تا از سقوط آنها جلوگيريشود. معمولا كودكان سيمهاي اينوسايل را كشيده كه در صورتنامناسب بودن محل استقرار خطرسقوط آنها بر روي كودكان وجود دارد.
– كودكان در آشپزخانه درمعرض شديدترين خطرات ميباشند;در يخچال بايستي محكم و تا حدامكان قفل باشد، هنگام استفاده ازوسايل برقي آشپزخانه (چون چرخگوشت و آبميوهگيري) كودك را ازمحل دور نگه داريد. در صورتي كه بهعللي چون زنگ تلفن يا در منزلمجبور به ترك آشپزخانه شديد آن راخاموش و از پريز برق خارج نمايند.
– اجاق گاز بايستي بر روي پايهمحكم، محل مطمئن و دور از دسترسكودك قرار گيرد هنگام ترك آشپزخانهو احتمال حضور كودك در آنجا،سيلندر گاز بسته شود