دانشگاه تكزاس ساوث‌وسترن : برجاي ماندن عوارض ناشي از بحرانهاي روحي شديد برروی ژنها

تازه‌ترين تحقيقات ژنتيك روشن ساخته علت برجاي ماندن عوارض ناشي از بحرانهاي روحي شديد ناشي از افسردگيهاي عميق آنست كه بروز افسردگي سبب ايجاد تغييرات اپي ژنتيكي ، يعني تغيير در آن دسته از مولكولهاي شيميايي مي‌شود كه نحوه آشكار شدن اثر ژنها را كنترل مي‌كنند.

“اريك نستلر” از مركز پزشكي دانشگاه تكزاس ساوث‌وسترن در شهر دالاس و همكارانش با بررسي موشها به اين نكته پي‌برده‌اند زماني كه به صورت ناگهاني موشها با دشمن خطرناكي روبرو مي‌شوند، عوارض و آثار يك افسردگي روحي شديد در بدن آنها باقي مي‌ماند.

مطالعه اين گروه از پژوهشگران در سلولهاي بخش هيپوكامپوس مغز موشها آشكار ساخته كه در اثر بروز افسردگي، گروه مولكولهاي شيميايي موسوم به گروه متيل به آن بخش از مولكول دي.ان.آ در اين سلولها كه در بردارنده ژن ويژه رمزگذاري محركهاي رشد عصبي هستند، افزايش مي‌يابد.

اين محركهاي رشد كه به اختصار بي.دي.ان.اف ناميده مي‌شوند معمولا در هنگام افسردگي رو به كاهش مي‌گذارند.

زماني كه به اين موشها مواد و داروهاي ضدافسردگي داده شد، مشاهده گرديد كه آثار افسردگي در موشها زايل مي‌شود اما زايل شدن اين آثار به علت از بين‌رفتن مقادير اضافي مولكولهاي گروه متيل نيست بلكه به علت اضافه شدن يك گروه ديگر از مولكولهاي شيميايي موسوم به گروه آسه تيل ‪ Acetyl‬است.

به گفته نستلر كه نتايج بررسيهاي وي و همكارانش در نشريه علمي “نيچر ويژه علوم زيست عصب شناسي” به چاپ رسيده، گروه مولكولهاي متيل مولكول دي.

ان.آ را به سختي در بر مي‌گيرند و از فعالييت ژنها در ناحيه‌اي كه در آن ظاهر شده‌اند، جلوگيري مي‌كنند. اضافه كردن مولكولهاي گروه آسه تيل موجب مي‌شود كه از شدت حلقه‌اي كه مولكولهاي گروه متيل به مولكول دي.ان.آ وارد مي‌كنند تا اندازه‌اي كاسته شود.

اما تغييرات اپي ژنتيكي در مولكول دي.ان.آ بسيار پايدار است و اين امر توضيح‌دهنده اين نكته است كه چرا عوارض منفي افسردگي تا اين اندازه دوام مي‌آورد و چرا اثر داروهاي آرام‌بخش تا اين اندازه با كندي ظاهر مي‌شود و دوام آنها زياد نيست.

نستلر و همكارانش با توجه به شناخت تازه‌اي كه از رهگذر تحقيقات خود به دست آوردند در صدد برآمده‌اند بر خلاف رهيافتهاي متعارف، داروهاي ضد افسردگي تازه‌اي توليد كنند كه به عوض توليد مولكولهاي گروه آسه تيل، عملا مولكولهاي گروه متيل را كه به دور مولكول دي.ان.آ در سلولهاي عصبي ناحيه هيپو كامپوس چنبر زده‌اند، از بين ببرند.

به اعتقاد نستلر، اين مكانيزم مقابله با افسردگي مي‌تواند در درمان اعتياد يا عوارض ناشي از اضطرابهاي رواني و يا بيماريهاي تحليل برنده سيستم عصبي نظير بيماري هانتينگتون نيز موثر باشد.

نكته مهم ديگري كه نستلر قصد دارد در خصوص آن تحقيق كند آنست كه آيا تغييرات اپي ژنتيك كه هنگام افسردگي بوجود مي‌آيد از طريق ژنها به نسلهاي بعدي نيز انتقال مي‌يابد يا نه.

براي بررسي در اين زمينه بايد به اين نكته توجه شود كه آيا چنبر مولكولهاي گروه متيل در سلولهاي اسپرم و تخمك نيز ظاهر مي‌شوند يا خير؟